Vilanculos (Vilankulo) - toegangspoort naar de paradijselijke Bazaruto Archipel

“Oh woon jij in Vilanculos? Daar zou ik zo graag nog eens naar toe willen - zo paradijselijk, zo mooi!”, aldus de 90 jarige moeder van een Nederlandse vriend die ik hier in Mozambique leerde kennen, ze komt elk jaar bij haar zoon op bezoek. “Ik zag ooit een plaatje van die schitterende baan in een brochure en had nog nooit zoiets prachtigs gezien”. Het is waar, antwoordde ik, op de foto’s lijkt het prachtig en het ís ook echt zo.

Vilanculos – voorheen een rustig vissersplaatsje, nu één van Mozambique’s toeristische hotspots. Officieel is de naam Vilankulo, vernoemd naar de lokale chief Gamela Vilankulo Mukoke, een welbekende familie naam in dit gebied.

Vilanculos is vooral bekend als de toegangspoort naar de paradijselijke Bazaruto Archipel welke al in 1971 de status van beschermd gebied kreeg en daarmee het eerste nationaal park op zee in Mozambique - vanwege de bijzonder mooie onderwaterwereld. Met walvishaaien, manta roggen, duizenden vissoorten, walvissen, dolfijnen, nestelende zeeschildpadden en de laatst overgebleven levensvatbare populatie van dugongs (doejongs) in de regio, is dit een fascinerende onderwaterwereld en het duiken en snorkelen fantastisch. In combinatie met azuurblauw water, hagelwitte stranden en wuivende kokospalmen werd de archipel hiermee een felbegeerde toeristische bestemming.

De archipel is een duikersparadijs en mekka voor snorkelaars en de walvissen van dichtbij te aanschouwen in het mirgratieseizoen altijd een geweldig ervaring.

Op de eilanden van de archipel zelf tref je uitsluitend exclusieve accommodaties aan, variërend van het wat meer familie vriendelijke en grotere Anantara Resort tot het luxueuze &Beyond Benguerra en nóg luxere Kisawa Sanctuary, voor top class service en exclusiviteit.

In 2023 opende Zenguelemo Lodge; een luxe eco glamping in samenwerking met de lokale gemeenschap, een unieke mogelijkheid om relatief betaalbaar middenin de archipel te kunnen verblijven.

Onder de overvliegende helikopters die de gasten van de kleine internationale luchthaven in Vilanculos naar de luxueuze lodges op de eilanden brengen, gaat het leven in Vilanculos onverstoorbaar en onveranderd door, zoals dit al eeuwen gaat. Aan het einde van de dag komen de traditioneel Arabische dhows de baai van Vilanculos binnenzeilen met hun vangst van de dag of nacht; waar de vrouwen hun opwachten om het vervolgens te verkopen op de markt.

Dit is een bijzonder plaatje wat je niet meer op zoveel plekken ter wereld ziet. Ik blijf het, al sinds we hier zijn, bijzonder vinden hoe dit authentieke lokale leven zich vermengt met het (nog kleinschalige) toerisme. Toeristen (of wijzelf) die genieten van een koud biertje in de beach bar met daarvoor op het strand de vissers druk en precies bezig hun netten te repareren. De vissers zijn maar wat blij als je een verse vis of kreeft van ze koopt of een kleine souvenir van de jongens op het strand.

De lokale Mozambikanen blijven onveranderd vriendelijk en zijn altijd even blij en vrolijk.

De afgelopen jaren heeft Vilanculos een behoorlijke groei doorgemaakt, nieuwe wegen werden aangelegd (zelf wonen we nog aan een zandpad) en in recordtijd werd bijna de hele plaats van elektriciteit voorzien (met alle voor- en nadelen vandien want Mozambikanen houden enorm van harde muziek).

Er kwamen veel accommodaties bij, van backpackers tot luxe 5 sterren hotels zoals het prachtige Santorini Hotel.Er is daardoor qua accommodaties voor elk wat wils en voor ieder budget wel wat beschikbaar, al liggen de prijzen gemiddeld wel een stuk hoger dan in bijvoorbeeld Zuid-Afrika. Dit heeft vooral te maken met de kleinschaligheid, het feit dat in Mozambique vrijwel alles geïmporteerd wordt met 100% importtarieven, en seizoensgebondenheid.

Vilanculos ligt ook een stuk noordelijker van de hoofdstad Maputo dan plaatsen als Ponto d'Ouro,Bilene en Tofo Beach, in het zuiden van Mozambique, waardoor er veel minder (self-drive) reizigers komen dan in het zuiden van Mozambique.