“Why should I go  on holiday to Mozambique”? “What does it have to offer”? “What is unique about Mozambique“? These were the most frequently asked questions at the Fair for Adventure, Luxury & Cultural Tours in Amsterdam, in the beautiful Beurs van Berlage, an architectural work of art with a rich past, in which I took part for the first time this year.

This fair focuses on small-scale providers of holidays and unique destinations and is organised every year in January. I had only just finished decorating my stand with Mozambican capulanas (sarongs), plugged in the monitor with my presentation on this beautiful destination, when visitors started to pour in.

“Because it is stunningly beautiful!”, I answered enthusiastically to the most popular question of the day. Mozambique is stunning and off the beaten track – an undiscovered destination with few tourists, beautiful beaches, snorkelling and diving with stunning coral reefs and small-scale and very nice accommodations. 

Still somewhat hesitant, people watched my presentation on the monitor which showed beautiful images of the Bazaruto Archipel and its alluring turquoise ocean, and our safari in the magnificent Gorongosa Nationaal Park in July 2024. What a contrast to this rainy grey cold Dutch Saturday in January! 

It was busier at Marjon’s table next to me. Like me, she organises personal tailor-made trips to Africa –  to Madagascar,  destination somewhat better-known in the Netherlands than Mozambique. I visited it myself back in 2010 with Gerry. Back then we met no less than five tourists on the whole trip, a beautiful country with unique nature.

In between all the larger agents and tour operators with professional promotional material, fancy banners and free promotional gifts, it was surely no coincidence that Marjon and I were located beside each other; small-scale one-man businesses (one-woman businesses to be precise) with similar visions such as a personal approach and a passion for the countries we represent.

I noticed our approach did appeal and we were even getting questions whether Mozambique and Madagascar could be combined in a single trip! Indeed, geographically they are not that far apart and both unique destinations in their own right, but logistically still a challenge to combine in one holiday package.

During the course of the morning, my helpers arrived – my mother and father in his Mozambican shirt, custom-made at the local market in Vilanculos/ Vilankulo when he visited us for two months; my sister and my niece in her Mozambican trousers; and my brother-in-law who had made a nice promotional banner for me.

My father enthusiastically told visitors everything they wanted to hear about Mozambique. Yes, that it is very safe, yes, that it is easy to get there via Johannesburg and Airlink; yes, that the Mozambicans are so kind, sweet and friendly, and very talented artists and yes, that he women in the local market all wanted to marry him!

Moreover, he repeated that it is lovely, warm, beautifully green and tropical and above all, very relaxed and laid back.

It got busier and busier, and I talked my heart out about this still unknown destination in the Netherlands.

This former Portuguese colony is still a lesser-visited destination in southern Africa, with its tropical and warm climate, small-scale boutique hotels and lodges and exclusive safari opportunities.

Although often combined with a trip to South Africa, there is enough to see and do in Mozambique for a full two- to three-week holiday. The laid-back capital Maputo, located on the Indian Ocean, is a fun city to spend a few days. Visit the beautiful art galleries, colourful markets and historic buildings and get a taste of Mozambican cuisine with its famous ‘peri-peri chicken’ and fresh tiger prawns.

Safari opportunities are abound in Mozambiue and are available in Maputo National Park, Zinave National Park and the spectacularly unique and remote Gorongosa Nationaal Park. Those interested in cultural history will be indulged on Ilha de Mozambique, (Mozambique Island), a UNESCO-protected World Heritage Site where the past and present intertwine in its mysterious streets –  one of my Mozambique highlights

On Sunday, the second day of the fair, it was a lot quieter but my public presentation on Mozambique was well attended. It wasn’t easy to summarise the uniqueness of this country in 25 minutes, but the striking images captured the imagination of everyone and the reactions were enthusiastic. ‘How stunning!’ ‘The beauty!’. ‘It has so much to offer’ and “How did you end up living there?” were just some of the comments. A couple of people came back to my stand to find out even more. Mission accomplished!

The fact that Mozambique is still relatively undiscovered and has no mass tourism – it is still in its infancy, with all the advantages and disadvantages that this brings – appealed to many people. It’s a special and unique destination, with the fair living up to its name.

If you like beautiful beaches, diving and snorkelling or fancy a lovely relaxing wellness holiday after, for example, a safari holiday in South Africa or Botswana, Mozambique is not an inferior destination to places such as Mauritius – often chosen by agents or tour operators. But Mauritius is more touristy, much busier and with many large resorts.  Mozambique, on the other hand, has unspoiled beaches, almost just for yourself.

Several visitors asked me if I organise adventure travel tours to Mozambique for small groups. The idea that came to me when I was in Zimbabwe last year was confirmed. Something I will definitely look into this year – a small group trip starting in Vilanculos all the way to Gorongosa National Park is definitely a possibility. What an adventure that would be!

We reisden naar Zimbabwe voor mijn 50e verjaardag, het land waar ik zulke dierbare herinneringen aan heb. Ik kwam er voor het eerst in 2000 en bezocht de Victoria watervallen. Ik ontmoette er, behalve de meest vriendelijke en liefste mensen op aarde, ook de Amerikaanse Cathy. Ze nodigde me uit naar de Verenigde Staten, we werden dierbare vriendinnen en daar in de VS – via een kennis van Cathy– ontmoette ik Gerry, alweer 22 jaar mijn levensgezel.

Ik wilde graag terug naar de Bvumba bergen - ook wel de 'mistige bergen' genoemd want meestal - net als de Tafelberg in Zuid-Afrika, in de wolken. We bezochten dit gebied in 2017 en ik had er dierbare herinneringen aan. Het ligt eigenlijk net over de grens met Mozambique dus vanuit Vilanculos is het qua afstand niet zo ver in kilometers, maar de weg is ontzettend slecht en vol met gaten dus je doet er behoorlijk lang over. Door het hooggelegen berggebied heeft het een totaal ander klimaat dan Mozambique, koel en droog en met een zeer bijzondere biodiversiteit. Zo komen hier mensen uit de hele wereld voor de bijzondere vogels. 

Aangekomen in Mutare, direct na de grensovergang, overviel me een gevoel van melancholie. De sfeer was anders dan in 2017. Armer, onrustiger, geagiteerder. Zimbabwe worstelt al jaren met hyperinflatie, de koopkracht is enorm achteruit gegaan en mensen hebben het moeilijk. Je ziet mensen zichtbaar worstelen om te overleven. Hoewel er ook een hoop Zimbabweanen zijn met veel geld en ook dat is heel zichtbaar.

Het 100 jaar oude koloniale hotel in Engelse stijl waar we verbleven, compleet met bloemengordijnen, klassieke stijl tafelkleedjes en schitterende bloementuinen, paste bij mijn melancholische stemming. Blijkbaar is zo'n verjaardag toch zo'n moment waarop je het leven aan je voorbij laat gaan en je de tijd en vele momenten laat passeren. We namen een drankje in de tuin en ik zag een prachtig boeket bloemen op de composthoop liggen. Ik dacht, daar ga je. Net zo vergankelijk  als wij mensen en onze herinneringen. Melancholisch en dankbaar tegelijk. Past dat bij 50?

Gerry verraste me s'ochtends met een videoboodschap van al mijn dierbaren - familie en vrienden - en ik voelde me rijk met zoveel lieve mensen om me heen in verschillende landen, ver weg en toch zo dichtbij. We aten een feestelijk taartje in Tony’s coffee shop – beroemd in heel Zimbabwe en ver daarbuiten. Ik sprak de eigenaar van het hotel die net naar de 99e verjaardag van zijn zuster in Engeland was geweest. We ontmoetten aardige gasten die me over gebieden in Zimbabwe vertelden die ik nog niet kende en ik dacht hoe leuk zou het zijn een (kleinschalige) groepsreis van Mozambique naar Zimbabwe te organiseren met Uniek Mozambique! Ik werd (word) er enorm enthousiast van en voelde me opgetogen en vol energie!

Na mijn verjaardag kampeerden we nog 2 nachtjes. Het voormalig woonhuis met de douche en WC ademde een staat van verval met boeken en posters op de muur uit betere tijden. De plek was prachtig en vol bloemen en geuren. We kwamen een heel aardig jong Nederlands stel tegen die al 2 jaar met de Landrover door Afrika trekken en onderweg digitaal werken. Ik keek op hun Instagram pagina die op hun Landrover gedrukt stond en zag bijna 25000 volgers. Ik voelde me ineens heel oud. Ik ben helemaal niet goed met social media en heb er eerlijk gezegd ook best wel een hekel aan. Ze keken me enigszins niet-begrijpend aan toen ik dat zei. Ik voelde me nóg ouder. Ik dacht- enigzins zelfmedelijdend- kom ik aan met Facebook page met wat fotootjes en een paar honderd volgers op Instagram – ik weet niet eens hoe ik een fatsoenlijke video moet maken en heb een telefoon van de Chinees met een waardeloze camera. Hoe moet ik nou ooit die mooie ideeën die ik heb met Unique Mozambique verder ontwikkelen en hoe gaan mensen mij vinden?!!!

Ik maakte een praatje met de oudere gasten op de camping die genietend van hun welverdiende pensioen door zuidelijk Afrika reisden en ik dacht; hoe moet het nou verder met ons. We zijn geen 'digital nomads' en we hebben geen pensioen. Ik besloot maar een Gin Tonic te maken. Van het aardige personeel in de keuken kreeg ik een citroen die net zo oud was als ik zelf

We besloten na 2 nachtjes onder een overweldigende sterrenhemel , - maar heel koud - onszelf nog maar op een nachtje in hetzelfde hotel te trakteren, bij het haardvuur te zitten en de boel te laten bezinken..

We kwamen tot de conclusie dat er geen weg terug is, alleen vooruit. Het pad is voor iedereen anders. Misschien moeilijk, misschien makkelijker, maar voor iedereen uniek. Niet beter of slechter, maar wel uniek. Maak er wat van, als je kunt.

Happy 50!

We besloten een roadtrip naar het noorden te maken naar Gorongosa Nationaal Park, Beira, en verder naar het noorden naar Ilha de Moçambique. Het noorden van Mozambique is prachtig en exotisch. Althans, zo herinner ik mij het, toen we Mozambique in 2008 voor het eerst bezochten .

Dit gedeelte van Mozambique heeft prachtige en interessante bezienswaardigheden. Omdat de wegen erg slecht zijn en onze auto inmiddels ook al op leeftijd is, reisden we met het lokale vervoer. Voor dag en dauw vertrokken we uit Vilanculos naar Beira. De weg naar Beira is verschrikkelijk. Ik heb nog nooit zulke grote 'potholes'gezien! Maar voorin de  chapa (lokale minbus) was het te doen, de chauffeur reed prima en eenmaal aangekomen in Inchope, doemde een prachtige nieuwe snelweg voor ons op. Deze weg is aangelegd door de Chinezen en verbindt de havenstad Beira met Zimbabwe.

Beira is na Maputo de tweede stad van Mozambique, Toeristisch gezien misschien niet de meest interessante stad maar wel met een relaxte sfeer, aardige mensen, veel lekkere restaurantjes en prima middenklasse hotels. Ik vond Beira erg leuk! Met een internationale luchthaven is het een goede uitvalsbasis voor een bezoek aan Gorongosa, dat vanaf hier ca. 5 uur rijden is.. Onze lokale chapela (tuk tuk) chauffeur bleek uitstekend Engels te spreken, een prima gids dus als je de Portugese taal niet machtig bent en Beira wilt verkennen.

Fransisco liet ons in zijn chapela, de stad zien, waar we ook hotels bezochten en lekkere verse vis aten. Hij nam ons mee naar de lokale vissershaven met de oude viskotters, het treinstation met een treinverbinding naar Zimbabwe en de mooie Portugese kathedraal van Beira. We reden langs het Grand Hotel, een populair luxe hotel in de koloniale tijd, nu een vervallen schuilplaats voor de armen van Beira. Hotel Estoril is een goed middenklasse hotel met redelijke prijzen. Hotel Tivoli, met een zuster hotel in Maputo, biedt met zijn koloniale uitstraling, mooie houten vloeren en goed restaurant ook een goed verblijf. Wij verbleven in een privé huis van een heel aardig stel die een duurzaam bos voor Mozambikaans hardhout beheren, in het gebied bij Gorongosa. Niks is toeval! Ik kreeg steeds meer zin in onze volgende bestemming.

Vroeg in de ochtend vervolgden onze reis per chapa naar Gorongosa Nationaal Park. Halverwege de reis ging deze niet verder en wachtten we uren in de warme zon tot de volgende  chapa die ons bij de toegangsweg naar het park afzette. Vanaf hier is het nog zo'n 30 kilometer naar het park over een onverhard zandpad. Na uren opgepropt te hebben gezeten in overvolle minibusjes, was de pickup met een safari jeep een ware traktatie en de weg naar de entree van het park al magnifiek. Ik had geen idee wat te verwachten en had ons eigen tent meegenomen; het verblijf in Gorongosa is niet goedkoop. Maar we werden met alle egards ontvangen, kregen een tent in het main camp met lekkere bedden aangeboden en werden uitgenodigd om alle safaris te doen.

We ontmoetten de gepassioneerde Vasco die als klein jongetje al naar Afrika wilde, nadat hij op TV een a promotie film over Gorongosa zag en gefascineerd raakte door dit gebied. Hij liet ons de film zien, compleet met oude volkswagenbusjes als safari jeeps! Hij vertelde ons alles over de geschiedenis van Gorongosa, de teloorgang na de burgeroorlog in Mozambique, de wederopbouw erna, en de talloze lokale gemeenschaps- onderzoeks en innovatieve projecten.

Het is onvoorstelbaar indrukwekkend wat hier in twintig jaar tijd bereikt is. Ik was zwaar onder de indruk. Nadat het ecosysteem hersteld was, kwamen de dieren terug en nu stikt het van de wilde dieren. De gidsen zijn zeer professioneel en goed opgeleid, het park heeft prachtige exclusieve safari lodges en het oorspronkelijke Chitengo kamp biedt met Montebelo Gorongosa Lodge comfortabele en betaalbare kamers. De overweldigende natuur, kleuren en stilte zijn adembenemend.

We bezochten enkele van de inspirerende projecten in het park zoals het Pangolin beschemings project.Ik zag voor het eerst van mijn leven een Pangolin.. Wat een lief en bijzonder dier maar helaas ernstig bedreigd. s'Avonds zaten we bij het kampvuur in Chitengo Camp en genoten van de sterrenhemels. We sliepen als marmotten met de geluiden van de bush. Tijdens één van de safaris, heel even, overviel me een gevoel van complete eenheid met de natuur. Een heel emotioneel moment.

Ik was zeer onder de indruk van Gorongosa en dit is absoluut één van mijn hoogtepunten in Mozambique.

De roep van Afrika - Waarom naar Afrika?

Ik was altijd al gek van Afrika en deTropen. Als kind las ik spannende boeken over apen in groene jungles (wie niet?!) en tropische bloemen en vruchten .k droomde van een papajaboom in mijn tuin nadat mijn jeugdvriendinnetje van de kleuterschool naar Indonesië was verhuisd en me brieven stuurde over deze vrucht waar ik nog nooit van had gehoord. Sinds mijn eerste bezoek aan het voormalige Vendaland in Zuid-Afrika in 1995, wilde ik steeds weer terug naar Afrika. Ik had het geluk toen in Gerry leerde kennen dat hij best mee wilde. Vele reizen en bezoeken aan Zuidelijk Afrika later, en hier zijn we dan, in tropisch Mozambique.

Wat is er speciaal aan Afrika?

Mensen vragen mij vaak, wat trekt je zo aan in Afrika?Wat maakt het speciaal? strong> Ik kon dat nooit zo goed onder woorden brengen. Het was een sterk gevoel dat ik terug zou moeten naar dit oeroude continent, iets wat je raakt</strong een blijvende aantrekkingskracht, misschien een verlangen naar het onbekende, naar een wereld die we in Europa bijna niet meer kennen? Een wereld waar het concept van tijd een heel andere dimensie heeft en krijgt. De wieg van de Mensheid, de oeroude natuur, met oerbomen en oerbeesten. Maar toch, vooral de mensen.

Dus, waarom Mozambique?

Toen we in 2021 terugkwamen naar Mozambique voor vakantie , besloten we Mindwise op te richten om mindful leven in praktijk te brengen en mensen te helpen meer te leren over onze (drukke) geest. We hadden het gevoel dat Mozambique hiervoor de perfecte omgeving biedt: Eén van Afrika’s best bewaarde geheimen. Nog heel ongerept, vredig, warm, ontspannen en gewoonweg prachtig. Ik heb altijd bewondering gehad voor Afrikanen die, vaak in heel gewone gesprekken in de bus of ergens onderweg, dingen zeggen die me aan het denken zetten; goh, we doen allerlei academische studies over dit onderwerp. Ze zijn een wijs volk en het lijkt soms wel of wij die wijsheid weer helemaal opnieuw moeten leren.

Alsof de basis menselijk waarden die iedereen in zich heeft, hier meer zichtbaar waren, eenvoudig maar puurder; bij ons vaak ondergesneeuwd of begraven onder een laag van externe factoren en afleiding zoals een beroep, werk, status of positie. Het verschil tussen doen en zijn. Iets waar Gerry ook veel aandacht aan besteedt in zijn Mindfulness werk en waar we een hele mooie retreat over hebben ontwikkeld.

Vilanculos, Mozambique

Zo zit ik wat te mijmeren op de veranda van ons huis in Mozambique met uitzicht op de Indische oceaan. Prachtige vlinders en vogels fladderen voorbij. Ik ben niet zo'n ochtendmens, nooit geweest ook, maar de ochtenden zijn wel het mooist hier. Ik sta hier veel vroeger op dan ik eerder deed.

De zon gaat in het oosten op en hier is dat in de oceaan. Een grote rode bal die s'ochtends opklimt uit de zee. Vanuit de tuin loopt een dichtbegroeid pad vol met vlinders, planten en bloemen naar het strand waar de vissers hun netten zitten te repareren.

Vilanculos ligt aan een baai achter de Bazaruto Archipel dus er is niet echt golfslag. Het is heerlijk om s'ochtends naar de vissers te luisteren. Laag tij brengt me terug naar het Wad hoewel ik een ‘waldpykje’ ben, zoals ze dat in Friesland noemen.

Ubuntu Filosofie

Onlangs las ik Professor Mogobe Ramose’s boek Ubuntu. Het is de wortel van de Afrikaanse filosofie. "De spirit van Ubuntu, dat diepe Afrikaanse besef dat we slechts mens zijn via de humaniteit van andere menselijke wezens" is geen plaatselijk fenomeen maar heeft wereldwijd bijgedragen aan onze gemeenschappelijke zoektocht naar een betere wereld”.”

In het boek zoekt Ramose vooral de verbinding tussen het Afrikaanse gedachtengoed en de westerse wetenschap en manier van denken waarbij vitale uitgangspunten van Ubuntu als levensstijl in een nieuwe setting kunnen worden opgenomen. Hij ziet dit als een creatief proces: De traditionele kernwaarden van Ubuntu in moderne organisatievormen vertalen. Een inspirerend streven.

Steeds meer begin ik in te zien dat gedachten die het onderscheid maken tussen ‘wij’ en ‘zij’ of ‘goed’ en ‘slecht’, iets waartoe we al gauw geneigd zijn de indeling op te maken, de kern van eigenlijk alle leed is.

Verbinding

Ubuntu gaat over verbinding - zoals alles in het leven - want we zijn allemaal verbonden. Hier te wonen en te leven maakt me steeds bewuster hoe alles met elkaar verbonden is en niet zonder elkaar kan. En, hoe mijn denken werkt, en hoe het ook vooral vaak niet werkt. Afrika is als een spiegel en de ene dag zie je er mooier uit dan de andere.

Inspiratie

Ik vind het een mooie gedachte en zie het als een inspiratie om via Unique Mozambique  and Mindwise invulling proberen te geven aan die gedachte,. In elk geval geen gebrek aan inspiratie hier! Ik kijk er naar uit om het met je te delen.